Masline, istorija, miris soli, spokoj u srcu i druge tajne Bara

(Foto: Jelena Đelić)

Od ovih slika urezanih u sećanje, prošlo je nešto više od dve decenije. U međuvremenu, putevi me, kao i većinu ljudi iz mog okruženja, nisu navodili u Bar. Koračali smo ka stazama nekih drugih, možda "popularnijih" mesta Crne Gore, Grčke, Turske... Možda zato što sada, dvadeset godina starija, od putovanja i letovanja očekujem nešto drugo, iz Bara stižem prepuna utisaka.

Bar nazivaju lukom ili kapijom Crne Gore u svet. Iznenađuje bogatstvom različitosti kultura, vera, nacija, običaja, pitomošću okolnih sela i predela. Ovde je letovao i kralj Nikola Petrović, u dvorcu koji danas, kao centar kulturnih dešavanja, okuplja muzičare i književnike. Grad je prepoznatljiv po maslini staroj 2000 godina u naselju Mirovica i najstarijoj instituciji u Crnoj Gori, Barskoj nadbiskupiji osnovanoj 1089. godine. Drevni grad na uzvisini, na četiri kilometra od obale, smatra se i muzejom arhitekture.

Stari grad

Sa predstavnicima Turističke organizacije Bar krenuli smo ka Starom gradu, a meni je u glavi samo jedno pitanje: Kako je moguće da nam godinama ranije niko nije pokazivao ovo kulturno-tursitičko blago, u pravom smislu te reči.

Dok se uzbrdo penjete kaldrmom, imaćete utisak da ste u Mostaru. Brojne kafanice sa kariranim stolnjacima, ispijanje kafe na mediteranskim divanima, suvenirnice... I jedna persijska mačka koju je vlasnik "parkirao", da ga pričeka dok on obavi svoj jutarnji ritual i "porazgovara se malo sa prijateljima.

Nalazi se na strmoj litici, nepristupačnoj sa tri strane, u podnožju planine Rumije. Odbrambeni položaj i izvor pitke vode, bili su najvažniji razlozi što se Stari Bar, za razliku od ostalih gradova na primorju, našao na oko 4 km udaljen od morske obale. Ovaj grad, čiji su građani živeli od zanatstva, trgovine i gajenja maslina izgrađivan je sukcesivno tokom vekova. Najstariji delovi su na isturenom platou jedne hridi gde se nalazi kapija grada u iz X-XI veka. Nedaleko odavde, izdvojena od naseljenog dela, nalazi se Citadela koja je imala isključivo odbrambeni karakter.

U gradu se nalaze ostatci 240 zgrada u ruševinama, sa uskim krivudavim ulicama i nepravilnim trgovima. Objekti su zidani od tesanog kamena, na jedan ili više spratova. Nekoliko objekata kao što su: amam, barutana, Sat-kula nastali su u tursko doba, kao i akvadukt kojim je Stari Bar snabdevan pitkom vodom.

U gradu se nalazi i nekoliko ostataka sakralnih objekata iz srednjeg vijeka: crkva Sv. Teodore (kasnije crkva Sv. Đorđa), crkva Sv. Nikole (kasnije crkva Sv. Marka), crkva Sv. Venerande i crkva Sv. Katarine.

Najstarija maslina u Evropi

Krenete li ka Mirovici, videćete staru maslinu koja predstavlja spomenik prirode koji je zakonom zaštićen 1963. godine. Stara je preko 2.000 godina i smatra se najstarijim stablom u Evropi. Obim stabla je 10m. Legenda govori da su se oko masline održavali skupovi zavađenih porodica i na tom mestu dolazilo je do pomirenja.

Područje Bara poznato je po maslinovim stablima čiji je broj preko 100.000, većina njih je stara više od 1.000 godina. Zanimljivo je kazivanje o barskim maslinjacima - nijedan mladić nije mogao da se oženi ako predhodno ne zasadi određeni broj maslinovih mladica.

U Starom Baru je još 1927. godine postojala "uljara braće Marić" gde se dnevno prerađivalo i do 20 tona maslina i proizvodilo poznato barsko ulje, koje se izvozilo za Ameriku, Francusku i Njemačku.

Morska pučina, Virpazar, Skadarsko jezero...

Mi smo se odatle uputili ka međunarodnoj regati, prepustili smo se vožnji na "barkama" lučke kapertanije, i shvatili zašto neki ljudi ne mogu da žive bez mora. Miris soli, pučina i svako odsustvo buke i stresa. Skromnima dovoljno da sreća i spokoj ispune srce i dušu.

Smiraj dana dočekali smo na Skadarskom jezeru, koje se nalazi nedaleko od Bara i do kojeg se svakadnevno organizuju izleti. Sa druge strane, ovo najveće jezero na Balkanu možete posetiti i individulano, ako se uputite ka Virpazaru, odakle polazebrodići koji će vam pokazi čari Skadra.

Sezona opravdava očekivanja

Na barskoj rivijeri se, prema poslednjim podacima Turističke organizacije, odmara preko 15.000 turista, što je za čak 64% više nego u uporednom periodu prošle godine. Najveći porast broja posetilaca beleži se u privatnom smeštaju, gde je broj gostiju 2,12 puta veći nego lani. Povećanje broja gostiju najizraženije je u hotelima, gde boravi 14.820 gostiju, ili za 67% više nego u uporednom periodu.

Kako je kazala direktorka Turističke organizacije Bar Neda Ivanović, ovog leta su otvorili devet turističko-informativnih biroa u Čanju, Sutomoru, Šušanju, Topolici, na autobuskoj stanici, u Starom Baru, Dobroj Vodi, Utjehi i Virpazaru, koji rade od osam do 20 sati.

Prema njenim rečima, sezona je u potpunosti ispunila njena očekivanja i prognoze, te da veruje da će se trend rasta broja posjetilaca zadržati do kraja leta.

J.Đ.