Istorijska tajna Risna - Rimski mozaici

Rimski mozaici u Risnu ostaci su vile iz II veka nove ere. Tipološki, villa urbana, pripadala je tipu gradskih vila i najreprezentativniji je primer rimskog graditeljskog stvaralaštva na ovoj obali Jadrana.

Vilu je 1930. godine pronašao Dušan Vuksan, tadašnji direktor Državnog muzeja u Cetinju. Smatrajući da se rimski antički grad nalazio na desnoj obali reke Spile, a prema konfiguraciji terena koji se tokom vekova znatno menjao, usled isključivo zemljotresa, došao je do zaključka da je dosezao sve do rta pod imenom Rtac. Shodno tome, na toj lokaciji mogao je postojati izvestan broj monumentalnih građevina o čemu govore i pronađeni arheološki ostaci grada kog je jak zemljotres krajem VI ili početkom VII veka nove ere potpuno razorio, prilikom kog je veći deo potonuo u more.

Građevina je bila pravougaonog oblika sa, u prizemlju, 14 prostorija rađenim po sistemu ulaska iz jedne u drugu, sa atrijumom u sredini i zadnjim dvorištem u istočnom delu.

Smatra se da je u zadnjem delu imala sprat, da je bila bogato dekorisanih zidova u al fresco tehnici na kojima su, po tadašnjoj modi, bili prikazani motivi iz mitologije i žanr scene.

Podovi su bili ukrašeni mozaikom od kojih je ostalo sačuvano 7 a od čega je najbolje očuvana dekoracija kubikuluma (privatnih prostorija).

Na podu prostorije za koju se smatra da je bila spavaća soba je predstava Hipnosa, boga sna. U medaljonu u sredini, oivičenom crnim teselama, je Hipnos predstavljen kao polunagi mladić u poluležećem stavu sa prekrštenim nogama a iza oba ramena se vide sklopljena krila. Kult ovog božanstva je potekao iz grčke mitologije a verovalo se da je to lepi krilati mladić koji grančicom potopljenom u reku zaborava dodiruje oči umornih ljudi i uspavljuje ih.

Osim mozaika, vidljivi su i ostaci lararijuma, svetilišta lara - duhova čuvara koji su prikazivani kao dva mladića koja plešu držeći u rukama rogove izobilja.

Dio antičkog nasleđa Rizona, ostaci monumentalnih građevina foruma, izložen je u nekadašnjem zadnjem dvorištu vile.

Državni muzej Cetinje

Dušan Vuksa

Risan

rimski mozaici u Risnu

rimski antički grad