Država objavila plan za otvaranje novog kopa uglja u Kostolcu vrednog 400 mil EUR - Projekat "Zapad" zauzeće oko 3.000 ha, neophodno preseljenje sela u okolini

Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture ogasilo je rani javni uvid povodom izrade prostornog plana područja posebne nameme Kostolačkog ugljenog basena, kojim je predviđeno da se budući razvoj Kostolačkog ugljenog basena odvija u dva pravca: zaokruživanje investiocionog ciklusa za postizanje projektovanog kapaciteteta od 12 miliona tona uglja na kopu Drmno i njegov rad u punom kapacitetu do kraja eksploatacionog veka i izrada projektne dokumentacije, dobijanje eksploatacionog prava i otvaranje površinskog kopa Zapadni Kostolac.

U Kostolačkom basenu proizvodnje uglja se odvija samo na površinskom kopu Drmno. Kopovi Ćirikovac i Klenovnik su u fazi zatvaranja, na njima nema proizvodnje od 2008/2009. godine. Urađena su geološka istraživanja, overen elaborat o rezervama i studija izvodljivosti eksploatacije za ležište Kostolac zapad, a u toku je, kako se navodi, izrada projektne dokumentacije.

Ležište Drmno obuhvata jugozapadni deo Kostolačkog ugljenog basena, površine oko 50,73 km2. Prostire se istočno od reke Mlave, ograničeno je Dunavom na severu i linijom Bradarac–Sirakovačka dolina na jugu, a rekom Mlavom na zapadu i Poževačkom gredom na istoku. Ležište obuhvata atar sela Drmno i delove atara sela Bradarac i Kličevaac.

U ovom delu basena nalazi se svetski poznato arheološko nalazište Viminacijum, površine 7,73 km2.

Razvoj površinskog kopa Drmno do 2037. godine definisan je u Studiji izvodljivosti eksploatacije uglja na PK Drmno – Aktuelizcija, koju je izradio Rudarsko geološki fakultet Beograd 2022. godine.

Zapadno ležište se nalazi na prostoru između ušća Velike Morave i desne obale Dunava.

Budući površinski kop, odlagalište jalovine i drugi objekti zauzeće oko 3.000 ha na području katastarskih opština Dubravica, Batovac, Petka i Ostrovo. Zbog razvoja površinskog kopa biće neophodno preseljenje naselja Dubravica i potencijalno naselja Batovca. Moguć je indirektni uticaj eksploatacije Zapadnog ležišta na naselja Ostrovo i Brežane i potencijalno na izvorište vode za piće Jagodica.

Studijom izvodljivosti za eksploataciju ležišta Zapadni Kostolac (Rudarsko-eološki fakultet, Beograd 2021) potvrđena je opravdanost eksploatacije ovog ležišta. Nastavljeni su geološki istražni radovi prema projektu primenjenih detaljnih geoloških istraživanja uglja na području Zapadnog Kostolca kao i izrada Glavnog rudarskog projekta radi dobijanja eksploatacionog prava.

Limitiranje površinskog kopa Zapadni Kostolac za kapacitet od 8 x 106 tona godišnje izvršeno je na osnovu raspoloživih geoloških resursa, kvaliteta uglja i prostornog položaja ugljenih slojeva, kontinualnog snabdevanja termoelektrana Kostolac potrebnim količinama uglja, maksimalnog iskorišćenja geoloških resursa u ležištu, prirodnih ograničenja na ležištu (reke Dunav i Velika Morava) i –važeće prostorno-planske dokumentacije za Kostolački ugljeni basen.

Predviđena je eksploatacija samo prvog i drugog ugljenog sloja.

Ležište uglja u zapadnom delu Kostolačkog ugljenog basena ima generalno pločast oblik, površine 55,3 km2 (I ugljeni sloj pokriva površinu od 34,1 km2, II ugljeni sloj 53,2 km2).

Prostire se između reke Velike Morave i Požarevačke grede. Granicu mu čine: reka Dunav na severu i veštačka granica, na zapadu, jugu i istoku, prema ležištu Ćirikovac i Klenovnik, definisana istražnom dozvolom. Značajni objekti iznad ležišta su mesta: Dubravica, Petka, Kostolac, Batovac, Brežane, Zabela, Živica i Ostrovo.

Planska rešenja i predviđanja utvrđena Dugoročnom strategijom razvoja Kostolačkog rudarskog basena i Prostornim planom, kako se navodi u dokumentu, u prethodnom periodu uglavnom su realizovana. Površinski kop Drmno je već dostigao etapu u razvoju koja je predviđena za 2022. godinu, a treći blok Termoelektrane Kostolac B je u završnoj fazi izgradnje.

- Kostolački basen je jedinstveno ležište uglja koje je, radi boljeg iskorišćavanja rezervi uglja, podeljeno na istočni, centralni i zapadni deo. Trenutno, eksploatacija uglja se vrši u istočnom delu basena na površinskom kopu Drmno dok je u centralnom delu basena na površinskim kopovima Klenovnik i Ćirikovac eksploatacija uglja privedena kraju. Lignitsko ležište Petka i mrko-lignitsko ležište Poljana sada nisu u prioritetu za eksploataciju - piše u dokumentu.

Potrebe za ugljem iz Kostolačkog ugljenog basena, kako se navodi, biće povećane u narednom periodu.

- Zbog smanjene toplotne vrednosti proizvedenog uglja u Kolubarskom basenu pojavila se potreba za dodatnim količinama uglja za termoenergetski kompleks (TENT) u Obrenovcu i već danas se isporučuju dodatne količine uglja iz TE-KO Kostolac i baržama transportuju Dunavnom i Savom do TENT-a.

Površinski kop Drmno će nastaviti razvoj do svoje konačne konture, blizu odbrambenog nasipa pored desne obale Dunava.

Ukupne geološke rezerve Kostolačkog ugljenog basena, uključujući Zapadni deo, pokazuju, kako se navodi, da u basenu postoje realne mogućnosti za razvoj površinske eksploatacije u dužem vremenskom periodu.

Planiranim rudarskim aktivnostima na lignitskom ležištu Zapadni Kostolac, kako piše u dokumentu, direktno će biti ugroženi delovi KO naselja Dubravica i Batovac, a indirektno naselja Ostrovo i Brežane.

U zoni uticaja površinskog kopa Drmno i TE Kostolac B indirektno su ugrožena naselja Kličevac i Drmno.

Naselje Dubravica će u celosti biti zauzeto budućim površinskim kopom pa je neophodno preseljenje celog naselja.

Naselje Batovac će se naći na ivici budućeg površinskog kopa i biće izloženo indirektnim uticajima kopa i pratećih rudarskih aktivnosti.

- S obzirom da će za potrebe rudarskih aktivnosti biti zauzet veći deo atara sela, domaćinstva Batovca će moći da se izjasne da li žele da budu preseljena na novu lokaciju ili žele da ostanu da žive u postojećem naselju/selu - navodi se.

Sastavni deo Prostornog plana, kako se dodaje, biće Programske osnove i Program preseljenja stanovništva iz naselja koja će biti direktno ugrožena planiranim rudarskim aktivnostima, uključujući i poseban deo koji se odnosi na socijalni, ekonomski i prostorni razvoj naselja koja će biti indirektnougrožena rudarskim aktivnostima.

Za izabranu lokaciju za preseljenje Dubravice (potencijalno i naselja Batovac), Prostorni plan će sadržati odgovarajuće urbanističko rešenje sa elementima regulacije, nivelacije i (pre)parcelacije kao i druge planske propozicije od značaja za izgradnju novog naselja.

Podsetimo, EPS je u novembru prošle godine raspisao i tender za 89 istražnih bušotina, a posao vredan 98,56 miliona dinara dobilo je pet domaćih firmi - Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor, Georad doo Drmno, Geoing group doo Beograd, RI doo Beograd i Geomagdoo Beograd.

Nosilac izrade plana je Institut za ahitekturu i urbanizam Srbije, a rani javni uvid trajaće do 12. septembra. Naručilac plana je Elektroprivreda Srbije AD.